Πριν από 3 περίπου βδομάδες 50 άτομα, άντρες και γυναίκες ηλικίας 20-26 χρονώ, επιτέθηκαν με μαχαίρια και λοστούς σε σπίτια πακιστανών στην περιοχή του Ρέντη ισοπεδώνοντας ό,τι έβρισκαν μπροστά τους. Για την επίθεση αυτή δεν χρειάστηκε ιδιαίτερη αφορμή. Ο ρατσισμός δεν χρειάζεται αφορμές για να αναπαράγει τον εαυτό του.

Πριν από 4 μέρες μια «ομάδα κατοίκων» του Αιγάλεω, μοίρασε ένα κείμενο σε καταστηματάρχες της περιοχής του Αγ.Σπυρίδωνα, με το οποίο τους ζητούσε να κλείσουν τα μαγαζιά τους για μια ώρα το πρωί, έτσι ώστε να συμμετάσχουν σε συγκέντρωση στην πλατεία της περιοχής με σύνθημα: «και οι έλληνες έχουν δικαίωμα στη ζωή». Κάλεσμα χωρίς υπογραφή. Η συγκέντρωση έγινε χτες το πρωί στις 9 η ώρα και συμμετείχαν 50-80 περίπου άτομα μεγάλης κυρίως ηλικίας που δήλωναν γείτονες της περιοχής. Ζητούσαν να παρέμβει η αστυνομία για να «καθαρίσει» την περιοχή από τους ενοχλητικούς μετανάστες. Κρατούσαν πανώ που εναντιωνόταν στην «υποβάθμιση της περιοχής». Σήμερα το πρωί στην τηλεόραση κάποιοι εκπρόσωποι των «κατοίκων του Αιγάλεω» ωρύονταν απαιτώντας την «γαλήνη» που εδώ και χρόνια έχουν χάσει.

Τα πράγματα, φυσικά, δεν είναι έτσι. Η κίνηση αυτή των «κατοίκων του Αιγάλεω» έρχεται να καταστρατηγήσει μια συνύπαρξη 30 ολόκληρων χρόνων μεταξύ ιρακινών και ελλήνων γύρω από την πλατεία του Αγ. Σπυρίδωνα. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Ως αφορμή παρουσιάζεται η ραγδαία αύξηση της παρουσίας των Κούρδων του Ιράκ, μουσουλμάνων, οι οποίοι από τα χαράματα φτάνουν στην πλατεία και στέκονται επί της Θηβών μπας και κατοχυρώσουν κανένα μεροκάματο. Κάποιοι από αυτούς συχνάζουν το βράδυ στην πλατεία χωρίς ωστόσο κανείς από όλους αυτούς να έχει πειράξει κάποιον ντόπιο. Λόγω διαφορών που υπάρχουν μεταξύ τους, οι Κούρδοι, μερικές φορές έρχονται στα χέρια μεταξύ τους και πριν τρεις εβδομάδες υπήρξε κρούσμα αλληλομαχαιρώματος. Συνήθως κάποιοι γείτονες καλούν την αστυνομία, η οποία με τη σειρά της προχωράει σε εκτεταμένες σκούπες. Οι χριστιανοί Ιρακινοί, που αποτελούν και τον κορμό της μακρόβιας κοινότητας των μεταναστών στην περιοχή και που η θρησκευτική τους καταβολή τούς κρατάει σε απόσταση από τους κούρδους, εμπλέκονται σε όλην αυτή την κατάσταση με δυσθυμία αφού εισπράττουν την επιθετικότητα μερικών ένθερμων ντόπιων αλλά και τα πογκρόμ της αστυνομίας.

Αλλά αν το μαχαίρωμα ήταν η αφορμή για την ρατσιστική συγκέντρωση τα αίτια βρίσκονται αλλού. Τα έκδηλα χαρακτηριστικά της φασιστικής και ρατσιστικής ρητορείας του Καρατζαφέρη στους συγκεκριμένους «κατοίκους του Αιγάλεω» που ενώ αποτελούν μια μειοψηφία θέλουν να επιβάλλουν ένα ανύπαρκτο γενικευμένο ρατσιστικό κλίμα, έρχονται να συμπληρώσουν τις υπολανθάνουσες ρατσιστικές δηλώσεις της Μπακογιάννη για το «μπλοκάρισμα της λαθρομετανάστευσης». Κι αυτό την ίδια στιγμή που δημοσιοποιούνται οι άθλιες συνθήκες και τα βασανιστήρια που υφίστανται οι «λαθρο»μετανάστες από τους συνοριοφύλακες, τους μπάτσους και τους λιμενικούς σε τμήματα και κέντρα «υποδοχής» μεταναστών. Έτσι, το κλίμα «θυματοποίησης» των ελληνόψυχων της γειτονιάς μέσα σε μια συνθήκη όπου κυριαρχεί μια δήθεν προνομιακή μεταχείριση προς τους μετανάστες, μόνο γέλια μπορεί να προκαλέσει. Γελοία πολιτική, γελοίων ανθρώπων.

Οι μετανάστες, είτε πακιστανοί, είτε ιρακινοί, είτε κούρδοι, είναι άνθρωποι που ξεριζώνονται από τα μέρη που μεγάλωσαν για να γίνουν άθυρμα της άθλιας μοίρας που έχουν σχεδιάσει γι’ αυτούς τα αφεντικά της εκάστοτε Νέας Τάξης. Το πρόβλημά τους είναι και πρόβλημά μας

Κι αν πρόβλημά τους είναι πέρα από την ίδια την κρατική πολιτική και τα διάφορα φασιστοειδή, αγανακτισμένοι «κάτοικοι» ή «παρέες», τότε είναι και πρόβλημά μας. Η περιοχή αν πρόκειται να «καθαρίσει» από κάτι, αυτές θα είναι οι ρατσιστικές και φασιστικές αντιλήψεις.

Αλληλεγγύη στους μετανάστες

Αναρχικοί Αιγάλεω

Η κατάσταση της ανασκαφής στις 25 Ιούλη 2007

Η κατάσταση της ανασκαφής στις 9 Οκτώβρη 2007

Καθώς το νέο κτίριο του ΙΚΕΑ κάνει την εμφάνισή του, ένα μέρος της ανασκαφής ξεθεμελιώνεται όπως φαίνεται και στην εικόνα. Οι εργασίες προχωρούν ανελέητα για να μην παραταθούν κι άλλο οι ημερομηνίες παράδοσης του κτιρίου. Τα ιστορικά ίχνη εξαφανίστηκαν άπαξ δια παντός. Η εκκωφαντική σιωπή έχει πολλά να πει…

…Η βόλτα μέχρι το σπίτι σου στο Αιγάλεω παραμένει πάντα μια μικρή περιπέτεια. Λίγο καταθλιπτική ως επί το πλείστον. Δεν είναι ποτέ ίδια με τόσες άλλες διαδρομές που κάνω μες την πόλη, μέχρι την Καλλιθέα, για παράδειγμα, ή τη Νέα Σμύρνη και το Μαρούσι! Ή ακόμη και με άλλα μέρη στις δυτικές γειτονιές που ερχόμουν παλιά… Κάθε φορά μου κάνει εντύπωση. Η στάση στην Πειραιώς που είναι ένα μικρό ξεχωριστό σύμπαν -όπως κάθε στάση στην Πειραιώς, νομίζω. Τα τόσα ναυάγια -ανθρώπινα- που κλωθογυρίζουν στα ίδια μέρη, τα βλέμματα του κόσμου, αδιάκριτα συνήθως και ίσια μέσα στα μάτια. Πουθενά αλλού στην πόλη, έχω την εντύπωση, δεν με κοιτάει έτσι ο κόσμος. Όχι εμένα, συγκεκριμένα, αλλά τον διπλανό, την κάθε παρουσία. Κι έπειτα, μετά από την τόση αναμονή, είναι και το λεωφορείο που φτάνει. Το λεωφορείο που θα μπορούσε να πήγαινε Κάιρο ή Καμπούλ (τι χαριτωμενιά). Είναι καλό, ωστόσο, να αισθάνεται κανείς ασήμαντη μειονότητα καμία φορά. Μέσα στους τόσους μετανάστες, μερικά γεροντάκια (γιατί, πραγματικά, ποιος άλλος χρησιμοποιεί λεωφορεία;) κι εγώ. Έχω και τα τυχερά μου, ωστόσο. Στο έχω ξαναπεί. Περνάει η μπογιά μου στους μετανάστες. Απλά, απορώ με το θάρρος τους. Και στο σημείο αυτό, μπορώ άραγε να μιλήσω για “αντίστροφο ρατσισμό”; Συμπεριφορές που δεν θα ανεχόμουν ποτέ από γηγενείς ή πιο γνήσια, ας πούμε, “δυτικούς”, βόρειους”, από όπου τους κουβαλάει ο σχετικός άνεμος γενικότερα, από τους ανθρώπους αυτούς τις υποφέρω με υπομονή (υπάρχει λέξη γι’ αυτό, τώρα μού’ ρθε, υπομένω) και περιέργεια. Περιέργεια μέχρι πού μπορεί να φτάσει. Συνοπτικά λοιπόν σήμερα φτάσαμε μέχρι ένα ραντεβού κι έναν αριθμό τηλεφώνου -όσο κι αν επέμεινα πως δεν πρόκειται να ανταποκριθώ- με τον Αιγύπτιο Άλι και στη συνέχεια, στο διαρκές κι επίμονο, αν και διακριτικό, σπρώξιμο του ποδιού μου από ένα μαύρο παιδί που άλλαξε θέση κι ήρθε και κάθισε δίπλα μου. Τί να πω;
Ακούγονται λίγο εξωτικά όλα αυτά, το ξέρω, ξέρω επίσης όμως πως αν ήμουν αναγκασμένη να κάνω καθημερινά αυτή τη διαδρομή μέχρι το σπίτι σου κατ’ αυτόν τον τρόπο, η πόλη αυτή θα με είχε ξεκάνει μια ώρα αρχύτερα. Κι ολοκληρώνοντας τον ανθρωπογεωγραφικό χάρτη που πρόχειρα συντάσσω έστω κινούμενη στις γειτονιές της Αθήνας, νομίζω μάλλον πως στα μέρη τα δικά μου (πλατείες αττικής, βικτώριας και δεν ξέρω γω τί άλλο) ζούνε οικογενειάρχες μετανάστες που βρίσκονται μάλλον κάμποσα χρόνια εδώ. Ενώ στον Βοτανικό και τα παραπήγματα της Αγίας Άννης ποιός θα πάει να μείνει; Λέω τώρα…
Η γειτονιά σου, ωστόσο, πολύ νοικοκυρεμένη. Με τη λεμονίτσα στην εξώπορτα (με τρέλανε η λεμονίτσα σας γεμάτη από λεμόνια), με τις όμορφα ανθισμένες δεν ξέρω τι (έκοψα ένα κλαδάκι όμως), με την χαρακτηριστική μυρωδιά από μπουγάδα στο δρομάκι, ένα μικρό χωριό που ζουζουνίζει παράλληλα με το ποτάμι από αυτοκίνητα που ρέει στον Κηφισό…

Διαβάσαμε στις εφημερίδες: «Το νέο πολυκατάστημα ειδών σπιτιού ΙΚΕΑ, που αναμένεται να λειτουργήσει στο πρώτο εξάμηνο του 2007, θα έχει έκταση ανάλογη με αυτό του αεροδρομίου, περί τα 25.000 τ.μ. και χώρο στάθμευσης 2.000 θέσεων. Βάσει της συμφωνίας, η επένδυση στο ακίνητο βαρύνει τον ιδιοκτήτη (το κόστος ανέρχεται στα 10 εκατ.ευρώ), ενώ για τον Φουρλή περιορίζεται στα έξοδα εγκατάστασης και τις αρχικές προμήθειες. Το τίμημα της μίσθωσης δεν είναι συγκεκριμένο, αλλά θα κυμαίνεται σε ποσοστό επί των καθαρών πωλήσεων του καταστήματος, κόστος που θα βαρύνει το περιθώριο μεικτού κέρδους της εταιρείας».

Τελικά, το κατάστημα θα λειτουργήσει μάλλον το χειμώνα και δεν είναι διόλου απίθανο να βιώσουμε έναν τραγελαφικό αιματηρό εμφύλιο μεταξύ των λυσσασμένων καταναλωτών με δεδομένα εκείνα τα εγκαίνια του καταστήματος του Λονδίνου τον Φλεβάρη του 2005:

«Ένας άνδρας τραυματίστηκε με μαχαίρι και πολλοί ποδοπατήθηκαν κατά την επεισοδιακή έναρξη της λειτουργίας πολυκαταστήματος ΙΚΕΑ στο Έντομντον του βόρειου Λονδίνου τα μεσάνυχτα της Τετάρτης. Το γιγαντιαίο σουηδικό πολυκάταστημα ειδών οικιακής χρήσης αναγκάσθηκε να κλείσει τις πόρτες του 30 λεπτά μετά το άνοιγμα, καθώς χιλιάδες αγοραστές είχαν συρρεύσει για να επωφεληθούν από τις υπερεκπτώσεις στα προσφερόμενα είδη.
«Πίσω μου βρίσκονταν τουλάχιστον 500 άτομα και όλοι έσπρωχναν για να περάσουν από ένα κενό πλάτους ενός μέτρου» δήλωσε η Τζολίν Κούπερ στο Sky News μιλώντας για την πρώτη της επίσκεψη στο διάσημο πολυκατάστημα.
«Προσπαθούσαν να κλείσουν τις πόρτες για να μην αφήσουν να μπουν άλλοι πελάτες, έτσι όλοι πίσω μου έσπρωχναν για να περάσουν από τη μισάνοιχτη πόρτα. Ήταν πραγματικά μια τρομακτική εμπειρία» ανέφερε.

Η επέλαση του τριτογενή τομέα στην περιοχή του Αιγάλεω με «ναυαρχίδα» πλέον το νέο κατάστημα ΙΚΕΑ πρόκειται να αναδιατάξει τα δεδομένα ροής και συσσώρευσης του κεφαλαίου στην περιοχή. Οι μη ανταγωνιστικές –μικρές- επενδύσεις θα αφανιστούν και αυτό μας ενδιαφέρει, φυσικά, στο βαθμό που οι εργασιακές συνθήκες θα επιβαρυνθούν σε κάθε χώρο μια και οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που συνήθως σηκώνουν το βάρος της συμπίεσης του κόστους παραγωγής ή/και διακίνησης εμπορευμάτων. Ο χάρτης της πόλης θα αλλάξει και όλη η πολεοδομική φιλοσοφία θα ρυθμιστεί με βάση συγκεκριμένους εμπορευματικούς πόλους.

Πέραν των άλλων, εξελίσσεται και μια ανασκαφή στο χώρο που χτίζεται το ΙΚΕΑ. Καμία σχετική ανακοίνωση της Κεντρικής Αρχαιολογικής Εταιρίας δεν έχει πέσει στην αντίληψή μας και παραθέτουμε φωτογραφίες όπου φαίνεται ένα μέρος της ανασκαφής να έχει ξεθεμελιωθεί τελείως. Ένα μέρος της ανασκαφής δεν υπάρχει πλέον και στη θέση του χτίστηκε μέρος των θεμελίων του μεγακαταστήματος. Φυσικά, κανείς δεν γνωρίζει το μέλλον και της υπόλοιπης ανασκαφής. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε από τις ανασκαφικές τάφρους περί τίνος πρόκειται, δηλαδή αν πρόκειται για οικισμό ή για νεκροταφείο ή για οτιδήποτε άλλο. Κανείς έτσι κι αλλιώς δεν μιλάει γι’ αυτό. Το τοπίο πάντως, με δεδομένη την πυκνή βλάστηση και το ποτάμι του Κηφισού, όπως αυτά υπήρχαν μέχρι τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, μπορεί να φανταστεί κανείς ότι θα ήταν εξαιρετικής ομορφιάς. Όπως και νά’ χει, η αναφορά μας δεν γίνεται στη βάση κάποιας αρχαιολατρίας αλλά στη βάση κατάδειξης της γνωστής επιθετικότητας του καπιταλισμού στην ίδια την Ιστορία, στα ίχνη και τα αποτυπώματά της. Πρόκειται για τον ίδιο καπιταλισμό που λίγο παραπάνω στο Μετρό του Εσταυρωμένου καμώνεται την φροντίδα για τις αρχαιότητες βάζοντάς τες μέσα σε διακοσμητικές βιτρίνες. Ποιά θα είναι άραγε η τύχη της υπόλοιπης ανασκαφής; Αμφιβάλλει κανείς ότι θα είναι το πάρκινγκ των 2.000 θέσεων;

Θα παρακολουθούμε, πάντως, όλες τις σχετικές εξελίξεις.

Αξίζει τον κόπο να ανασύρουμε μερικές αξιοπρεπείς ιστορικές στιγμές από το εξόριστο παρελθόν της περιοχής μας. Πρόκειται για την κατάληψη του Μποδοσάκειου-Φρειδερίκειου κτιρίου που μέχρι το 1977 στεγαζόταν το Γ’ δημοτικό σχολείο Αιγάλεω, απέναντι ακριβώς από
την είσοδο του Μπαρουτάδικου επί της Ιεράς Οδού. Η κατάληψη διήρκεσε δύο περίπου μήνες, Νοέμβρη και Δεκέμβρη του 1981, μέχρι που τα συνεργεία του Δήμου υλοποίησαν απόφαση της τοπικής εξουσίας να κατεδαφιστεί το κτίριο για να πάρει τη θέση του το σημερινό μικρό παρκάκι-παιδική χαρά.
Πρόκειται για ενδεικτικό μέρος ενός μεγαλύτερου αρχείου που υπάρχει στα χέρια μας, ασφυκτιά πλέον στα συρτάρια και πρέπει να πάρει σύντομα το δρόμο της δημοσιοποίησής του για την αποκατάσταση των κατασυκοφαντημένων -από την κυρίαρχη ανάγνωση του ιστορικού χρόνου- κοινωνικών αγώνων της περιοχής μας.

Το μετρό του Λονδίνου αριθμεί πλέον ενάμισι αιώνα ζωής, σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μισό αιώνα και στην Αθήνα του 2007 οι μοντέρνες τρύπες του μετρό έφτασαν στο σημείο να θεωρούνται ένα μεγάλο κατόρθωμα. Το μετρό στην Αθήνα δεν χρειάστηκε να εκσυγχρονιστεί γιατί απλά δεν υπήρχε. Φτιάχτηκε απευθείας σύγχρονο με ό,τι αυτή η έννοια σημαίνει στο πλαίσιο του καπιταλισμού. Εφαρμόζει άμεσα όλη την ευρωπαϊκή εμπειρία χωρίς να έχει καμία αντιστοίχηση με την εξέλιξη του μέσου αυτού μέσα στις συγκεκριμένες κοινωνίες και, όπως είναι φυσικό, την εφαρμόζει σε τέτοιον βαθμό που να διαφέρει με απόσταση από κάθε άλλο γηγενές μέσο μαζικής μεταφοράς. Κι έτσι, ο υπόγειος «παράδεισος» του μετρό δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την επίγεια «κόλαση» της πλατείας αττικής, του μεταξουργείου, του αγίου αντωνίου, του αγίου δημητρίου, του κεραμικού, του βοτανικού, του αιγάλεω.

Ο χαρακτήρας του μετρό, πάντα στο πλαίσιο της «δημοκρατικής σκέψης», είναι διαταξικής ή υπερταξικής αναφοράς, καθώς έρχεται να εξυπηρετήσει άμεσες κοινωνικές ανάγκες. Στην ουσία, όμως, αποτελεί κατεξοχήν επιθετικό ταξικό πρότυπο καθιερώνοντας μια ανταγωνιστική κοινωνική σχέση, προσβάλλοντας και προκαλώντας ευθέως την αταξία και την πολυποικιλότητα των φτωχών προαστίων μέσα από τα οποία διέρχεται. Από αυτήν την αταξία και την πολυποικιλότητα λοιπόν απειλείται και απέναντι σε αυτά τα κοινωνικά χαρακτηριστικά οπλίζεται με κάθε τρόπο. Η ιλουστρασιόν ατμόσφαιρα, η επιτηδευμένη και εκκωφαντική αποστείρωση, οι ένοπλοι φρουροί, οι κάμερες, οι μεγαφωνικές επιπλήξεις, αυτό που θέλουν είναι να θυμίζουν σε όλους πώς τα αφεντικά αντιλαμβάνονται την προοπτική για όλους ανεξαιρέτως τους δημόσιους χώρους, την προοπτική που διεκδικούν για ολόκληρη την κοινωνία. Με αυτόν τον τρόπο το μετρό από λειτουργικό μέσο μαζικής μεταφοράς καταντάει ένας χώρος ασκήσεων υποταγής και εκπειθάρχησης.

Όσο, όμως, και επιθετικά να είναι τα χαρακτηριστικά αυτού του «πρότυπου» δημόσιου χώρου δεν θα μπορέσουν ποτέ να επιβληθούν σε εκείνους τους κοινωνικούς χώρους της μητρόπολης που είτε δεν μπορούν -φύσει και θέσει- είτε δεν θέλουν να συμμεριστούν τον καπιταλιστικό εκσυγχρονισμό. Έτσι, το μετρό θα σέρνει μόνιμα την κουλτούρα των επιβολών του κάτω από την πόλη γιατί στην επιφάνειά της πάντα θα υπάρχουν πολλές και διαφορετικές κουλτούρες που θα υπερασπίζονται την ύπαρξή τους με κάθε τρόπο, νόμιμο ή παραβατικό, εναντιωματικά στην καπιταλιστική ομογενοποίηση και τον καταναγκαστικό στρατωνισμό. Γι’ αυτό η κουλτούρα του μετρό θα είναι μια κουλτούρα φόβου. Ο κόσμος των πάμφτωχων, των απόκληρων και των αποκλεισμένων, όμως, όσο ανεπιθύμητος είναι μέσα στην ευρωπαϊκή επιτήδευση τόσο μίσος και της επιφυλάσσει.

Αν το μετρό ανήκει ήδη στις μωροφιλοδοξίες των κυρίαρχων, είναι σίγουρο ότι θα δυσκολευτούν να τις βγάλουν από τις τρύπες του μετροπόντικα. Γιατί, απλά, οι δημόσιοι χώροι δεν πρόκειται να γίνουν υγειονομικές ζώνες, καταναλωτικά πάρκα και πειθαρχικοί στρατώνες.

Αφίσα που τυπώθηκε σε 1200 κομμάτια και κολλήθηκε στις γειτονιές της περιοχής τον Ιούνη