Αυτή η σημερινή εικόνα, ακριβώς δίπλα από το ΙΚΕΑ, θα μπορούσε κανείς με μια πρώτη ματιά να υποθέσει ότι αφορά πρόχειρο προσφυγικό ή τσιγγάνικο καταυλισμό. Χαρτόκουτα, ξύλα από παλέτες, πανιά, κομμάτια από σκηνές και διάφορα άλλα αυτοσχέδια αλεξήλια και αλεξιβρόχια υλικά. Όχι όμως. Πρόκειται για την ανασκαφή στην οποία είχαμε αναφερθεί σχεδόν δυο χρόνια πριν. Την έχουν χρεωθεί ιδιώτες γι’ αυτό και η προχειρότητα που την χαρακτηρίζει οφείλεται στην ελαχιστοποίηση των κονδυλίων. Τα απολύτως απαραίτητα λοιπόν για εργάτες και αρχαιολόγους που εργάζονται στα παραπήγματα αυτά χειμώνα καλοκαίρι καθημερινά και φυσικά, και τα Σάββατα. Μια και το οικόπεδο ανήκει σε μεγάλο επιχειρηματικό όμιλο που διαχειρίζεται μεγακαταστήματα εμπορίας καταναλωτικών ειδών και με δεδομένο ότι τα κτίρια στο υπόλοιπο οικόπεδο έχουν ήδη θεμελιωθεί, η νομοτέλεια της ανασκαφής αυτής είναι να φιλοξενήσει προφανώς κάποιο πάρκινγκ αυτοκινήτων.
Εκείνο που θεωρείται αυτονόητο στην ανασκαφική δεοντολογία είναι ότι αν και η ανασκαφή εξελίσσεται στο Αιγάλεω, οι αιγαλιώτες δεν πρόκειται ίσως να μάθουμε ποτέ τί είναι αυτό που αποκαλύπτει εδώ και τρία σχεδόν χρόνια αυτή η γη στους ανασκαφείς.
και το κράτος (η αρμόδια εφορεία αρχαιοτήτων δηλαδή)να είχε αναλάβει τη συγκεκριμένη ανασκαφή πίστεψε με οι συνθήκες δεν θα ήταν καλύτερες.το θέμα δεν είναι τα πρόχειρα παραπήγματα, που παρεμπιπτόντως είναι και λειτουργικά στο ανασκαφικό πεδίο, αλλά το αν τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας (π.χ. οι εργαζόμενοι σε ανασκαφές απαγορεύεται να δουλεύουν σε υψηλές θερμοκρασίες ή υπό βροχή αλλά συχνά οι κανόνες αυτοί παραβλέπονται, προκειμένου για την ταχύτερη αποπεράτωση του έργου), αν υφίστανται συνεχή πίεση για την αύξηση της αποδοτικότητας τους,αν πληρώνονται κανονικά τις υπερωρίες τους, αν είναι όλοι ασφαλισμένοι και αν μετά τη λήξη της σύμβασης τους, γιατί μόνο αυτό το εργασιακό καθεστώς υφίσταται αυτή τη στιγμή στην αρχαιολογία, θα βρούν μεροκάματο ή αν θα περιμένουν και θα παρακαλούν.
το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτά τα αρχαία θα καλυφθούν από ένα ακόμη οικοδόμημα του σύγχρονου πολιτισμού και αυτό δεν είναι το χειρότερο κακό για την αρχαιολογική έρευνα. τουλάχιστον σε αυτή την περίπτωση – αν ακολουθηθούν κατά γράμμα οι κανόνες της αρχαιολογικής νομοθεσίας για την επίχωση αρχαίων καταλοίπων- τα αρχαία θα προστατευθούν και θα είναι διαθέσιμα και σε μελλοντικούς ανασκαφείς αλλά και στην απίθανη περίπτωση επιλογής της έκθεσης τους.το οξύμωρο είναι ότι αυτοί που χτίζουν τους εθνικές συνειδήσεις των υπηκόοων τους πάνω στα κατάλοιπα ενός “λαμπρού αρχαιοελληνκού πολιτισμού,ανώτερου και πρωτοπόρου” (και άλλες παρόμοιες εθνικολάγνες μπαρούφες,)δε διστάζουν να τα γκρεμίσουν αυτά τα κατάλοιπα για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών.κατά τη διάνοιξη της σύραγγας του μετρό πρός το αιγάλεω καταστράφηκαν αρκετά αρχαία κατάλοιπα παραπλεύρως της ιεράς οδού(που αποτελούσε σημαντικό αρχαίο δρόμο).για να εξισορροπηθεί κάπως η κατάσταση διατέθηκαν για έκθεση μόνο όσα εντοπίστηκαν στην πλατεία εσταυρωμένου,εντασσώμενα στο σχέδιο εικαστικής διαμόρφωσης του σταθμού,συντελλοντας περισσότερο στη δημιουργία ενός μουσειακού περιβάλλοντος(τάξη και νεκρική ησυχία)και αποδεικνύοντας ότι τίποτα στην καπιταλιστική κοινωνία δεν αντιβαίνει τους νόμους της αγοράς.
όσον αφορά το σχόλιο για την αρχαιολογική δεοντολογία αναγνωρίζω ότι πίσω από τον πικρόχολο ύφος του(αν το ερμήνευσα σωστά) κρύβεται μια αγνή φιλομάθεια.δεν ευθύνεται όμως η δεοντολογία για το ότι οι αιγαλεώτες-τισσες δεν θα μάθουν ποτέ για το τι υπήρξε σε αυτή την γειτονιά τους σε προηγούμενους αιώνες.αρχικά η αρχαιολογική μεθοδολογία επιβάλει μια επισταμένη μελέτη του υλικού,προτού προβεί σε κάποια συμπεράσματα και αυτό δεν μπορεί να γίνει όσο διαρκεί μια ανασκαφή αλλά μόνο μετά το τέλος της.την ίδια στιγμή βέβαια η έρευνα σε αυτή τη φάση περιορίζεται σε καταγραφή μόνο,καθώς το απαραίτηο προσωπικό που απαιτείται για αυτές τις εργασίες δεν μισθωδοτείται από ιδιώτες, οι οποίοι αναλαμβάνουν το οικονομικό κόστος μόνο της ανασκαφικής διαδικασίας. ταυτόχρονα,ούτε μια λειψή δημοσίευση δεν υπάρχει για τις ανασκαφές που δεν παρουσιάζουν το μέγιστο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, όπου μέγιστο σημαίνει πόσο “πιασάρικη” θα είναι η ανακάλυψη για να πουληθεί καλύτερα. η διαχείρηση του πολιτισμού είναι μια επιχείρηση και λειτουργεί αναλόγως. αν στο συγκεκριμένο σημείο είχε βρεθεί κάποιο ιερό, ναός, διοικητικό κτίριο, ανάκτορο κ.τ.λ. διάφοροι θα κόπτονταν προσπαθώντας να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες εκμετάλλευσης ενός κομματιού της ιστορίας των ανθρώπινων κοινωνιών, σύμφωνα με την ιεραρχική ανάγνωση που έχουν για αυτές.αν όμως ο χώρος καταλαμβάνονταν από κάποια εγκατάσταση εργατών, δούλων, τεχνιτών,το ενδιαφέρον θα ήταν σχεδόν ανύπαρκτο,καθώς φαίνεται ότι ελάχιστοι θα έδειχναν τη βούληση να κατανοήσουν την πραγματική σύνθεση των αρχαίων κοινωνιών,με διαφορετικά κριτήρια και αναλυτικά εργαλεία από τα κυρίαρχα.
είναι και στο αιγάλεω θεμιτό να θάβεται ένας πολιτισμός για να εγείρεται ένας άλλος.και οι κάτοικοι του να μην έχουν πρόσβαση στην ιστορία του τόπου.
φθάνει να έχουν πρόσβαση σε parking…